ZAFER ARSLAN / İSTANBUL (AA)
Maltepe'deki Binbaşı Necati Bey İlkokulu öğrencileri, 6 Şubat 2023'teki Kahramanmaraş merkezli depremlerde enkaz altında kalanların seslerini duyuramamasından etkilenerek sınıf öğretmenlerinin rehberliğinde deprem düdüğü üretmeye başladı.
Tarih boyunca bir çok yıkıcı deprem üreten Alp-Himalaya deprem kuşağı üzerinde yer alan ve çok sayıda aktif fay hattını topraklarında barındıran Türkiye'de, depreme karşı hazır olmak büyük önem taşıyor.
Bu kapsamda 6 Şubat 2023'te Kahramanmaraş merkezli 11 ilde meydana gelen ve "Asrın Felaketi" olarak nitelendirilen depremlerde, enkaz altında kalanların seslerini duyuramamasından etkilenen Binbaşı Necati Bey İlkokulu öğrencileri, deprem düdüğü üretmek için kolları sıvadı.
Tasarım ve 3D yazıcı ekibi olarak iki gruba ayrılan öğrenciler, sınıf öğretmenlerinin de desteğiyle mısır ve şeker kamışından deprem düdüğü üretmeye başladı.
"İZLEDİKLERİ VİDEODAN ETKİLENİP DÜDÜK YAPMAK İSTEDİLER"
Sınıf öğretmeni Alparslan Ceylan, AA muhabirine, öğrencilerinin deprem düdüğü yapma fikrinin nasıl ortaya çıktığını anlattı.
"Can düdük" diye isimlendirilen düdüklerinin acil durumlarda, deprem, sel, tsunami ve hortum gibi doğal afetlerde enkaz altında kalınması halinde insanların seslerini duyurması için üretildiğini belirten Ceylan, 2024-2025 eğitim-öğretim yılının ilk gününde öğrencilerinin izledikleri deprem farkındalığı videosundan etkilendiklerini ve kendisine düdük yapma fikri ile geldiklerini söyledi.
Dünyada üretilen deprem düdüklerini okuldaki 3D yazıcı ile aynı şartlar altında yaptıklarını, düdüklerin ses, dayanıklılık, ışık ve suya karşı mukavemetlerini test edip belirledikleri model üzerinde çalışmaya başladıklarını anlatan Ceylan, "Bunları velilerimize dağıtarak aldığımız geri dönüşler sonunda belirlediğimiz modeller üzerinde karar kıldık ve ürettik." dedi.
Düdüklerin insan sağlığına zararsız olan mısır ve şeker kamışından yapılmış PLA filamentiyle üretildiğini aktaran Ceylan, şöyle devam etti:
"Plastik denen zehri en başta sınıfımızdan çıkartma gayretindeyiz, daha sonra dünyadan yok etmek derdindeyiz. Çünkü plastiğin alternatifi var. Plastik kullanmanın kolaya kaçmak olduğunu düşünüyorum. Biz kendi sınıfımızdan başlayarak evleri daha sonra tüm dünyayı plastikten kurtarmak zorundayız. Ürettiğimiz düdüklerin yutulmasını tavsiye etmiyoruz ama mısır ve şeker kamışından üretilmiş zararsız üründür."
"ÇOK AZ OKSİJENLE EN YÜKSEK DESİBELDE SES ÇIKARSIN İSTEDİK"
Öğrencilerinde, fikirlerinin imkansız olduğu algısını kırarak uygulanabilirliği hedeflediklerini kaydeden Ceylan, "Düdük üretiminde herkesin erişimine açık programları kullandık. Öğrenciler de birbirlerini tamamlayarak fikirleri ortaya çıkardı." diye konuştu.
Ceylan, bazı öğrencilerin tasarım konusunda kendilerini geliştirdiğini, onların gruplarını kendilerinin seçtiğini ve bir grubun tasarım konusunda çalışmalar yaparken diğer grubun da 3D yazıcı kullanma konusunda çalışma yürüttüğünü dile getirdi.
Deprem esnasında bilinci kaybetme ihtimaline karşı düdüğün üzerinde T.C. Kimlik Numarası, kan grubu ve aile yakınlarından birinin telefon numarasının yer aldığını belirten Ceylan, şöyle konuştu:
"Üretirken çok az oksijenle, üflemeyle en yüksek desibelde ses çıkarsın istedik. O nedenle çift kanallı düdüğümüzde ona dikkat ettik. Düdüğümüzü fosforlu malzemeyle ürettik, gündüz aldığı ışıkla dar alanda da olsa kendini gösterecek şekilde ışık üretiyor. Projemiz son noktaya varmış değil, yeni yaptığımız fikirle küçük led koyarak 36 saat ışık sağlasın istiyoruz. Düdükleri yaş aralığına göre üretiyoruz, ana sınıfındakiler için ağızları küçük olduğundan onlara uygun üretim yapıyoruz. Mesela geçen hafta gelen geri dönüşe göre, protez diş kullananların ağzından fırlamasını önlemek için küçük bir çıkıntı ekledik."
Ceylan, düdükten 80 ile 150 desibel aralığında ses elde edebildiklerini, göçük altında kalan kişinin imkanlarını ve fiziksel yapısını da gözeterek akciğerdeki havadan ziyade ağızda dolan havayı kullanacak şekilde ses çıkmasını sağladıklarını sözlerine ekledi.
"ÖĞRENCİLERİMİZ ÖĞRETMENLERİYLE BERABER ÖRNEK DAVRANIŞ SERGİLİYORLAR"
Maltepe Kaymakamı Bahri Tiryaki de ülke olarak depreme karşı çocukların bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi gerektiğini, Binbaşı Necati Bey İlkokul öğrencilerinin de 3D teknolojisi ile can düdükleri ürettiklerini söyledi.
Tiryaki, deprem anında binaların çökmesi sonucu yardıma muhtaç olanların seslerini duyurmak istediğine dikkati çekerek, "Bu sayede öğrencilerin ürettikleri can düdüklerini üfleyerek yardım talebinde bulunabilecekler. Öğrencilerimiz öğretmenleriyle beraber örnek davranış sergiliyor." dedi.
