Menengiç ya da çitlenbik, sakız ağacıgiller ailesinden, Güneydoğu Anadolu bölgesi başta olmak üzere; İç Anadolu ile Ege ve Akdeniz’in yüksek kesimlerinde kendiliğinden yetişen, yaprak döken yabani çalı görünümünde bir fıstık türüdür.
Meyveleri börek, şekerleme ve çerez yapımında kullanılır ayrıca meyvelerinden menengiç kahvesi, yağından ise çok özel bir sabun olan bıttım sabunu yapılır. Yabani antepfıstığının aşılanmamış bir hali olan menengiç özellikle Güneydoğu Anadolu, Akdeniz Bölgesi ve Doğu Anadolu’da yetişir.Menengiçin bölgelere göre adı değişmektedir.
Menengiç faydaları, oldukça fazladır. Şifalı bir bitki olan menengiç özellikle dağlık ve kırsal kesimlerde ekolojik olarak yetişmektedir. Siirt fıstığına benzer ve onun yakın bir akrabasıdır. Çedene, çitlembik, çitemik, bıttım ve çıtlık olarak anılmaktadır. Dünyanın birçok ülkesinde yetişen menengiç ağacının organlarından farklı yönlerde faydalanılmaktadır. En fazla tüketim alanı da kahve olarak kullanılmasıdır. Menengiç kahvesi sağlık açısından oldukça faydalı bir kahvedir.
Bileşiminde; B ve E grubu vitaminler, sodyum, fosfor, potasyum, magnezyum, demir, kalsiyum, çinko, manganez, bakır, kadmiyum ve selenyum gibi önemli mineraller ve elementler bulunur.
MENENGİÇİN FAYDALARI
Özellikle akciğer iltihaplarını temizler.
Bronşite, nefes darlığına, öksürüğe ve balgama karşı oldukça faydalı bir bitkidir.
Bitkinin faydalarından biri de ses tellerine iyi gelmesidir.
Yaraların iyileşmesini hızlandıran bu bitki ayak terlemelerini keser.
Aynı zamanda kokulu bir bitki olan menengiçin faydalarından biri de ağız kokularını gidermesidir.
Saçlara canlılık kazandırır ve daha parlak ve gür çıkmasını sağlar.
Böbrek kumlarının dökülmesine faydası vardır.
İdrar söktürücü özelliği vardır.
Böbrek ve safradaki taşları eriterek düşürür.
Bağırsaktaki glikoz emilimini azaltır. Bu özelliği ile kan şekerinin yükselmesini engeller. Diyabet hastaları için oldukça faydalı bir bitkidir.
Vücuttaki dolaşım sistemini düzene sokarak kan akışını hızlandırır.
Cinsel gücü artırır.
Kan dolaşımına faydasından dolayı kalbin sağlıklı çalışmasını sağlar.
Beyine etki eder ve zihni kuvvetlendirir.
Ağız salyası olan kişilerin ağız salyasını giderir.
Menengiç ile kahve yapılıp içilmeye devam edildiği taktirde antioksidan özelliği sayesinde kansere karşı hücreleri korur.
Menengiçin faydalarından biri de yaşlanmaya karşı koruyucu bir özelliğinin olmasıdır.
Egzamanın tedavisinde ilaç olarak kullanılır.
Sarılık hastalığına iyi geldiği söylenmektedir.
Kalp yetmezliği riskini önemli ölçüde azaltır.
Kolesterolü düşürdüğünden koroner hastalıklara iyi gelir.
Mide rahatsızlığı olanlarda mide ağrılarını dindirir.
Sabun sanayiinde sabun üretimi için kullanılır.
Şekerleme ve çerez endüstrisinde kullanılır.
En yaygın şekli kahve olarak kullanılmasıdır.
Solunum yollarını açar ve ses tellerine faydalıdır.
Göğsü yumuşatır, öksürüğü keser ve mideye iyi gelir.
MENENGİCİN BESİN DEĞERİ
Menengicin yaklaşık besin değeri yüksektir. 100 gram menengiçte, 594 kalori bulunur. 20,8 gr protein
51,6 gr yağ, 16,4 gr karbonhidrat vardır. 0 kolesterol içerir. 2 gr lif, 500 mgr fosfor, 136 mgr kalsiyum, 7,3 mgr demir, 1,020 mgr potasyum, 158 mgr magnezyum, 66 IU A vitamini, 0,62 mgr B1 vitamini, 1,45 mgr B20 vitamini vardır. 4 mgr B6 vitamini, 7 mgr C vitamin ve 5.2 mgr E vitamini içerir.
Menengiç meyvesi güçlü bir protein ve yağ deposudur, besin lifleri, doymamış yağ asitleri, vitamin ve mineraller açısından zengindir. B ve E grubu vitaminleri bolca bulunur, mineral olarak sodyum, potasyum,kalsiyum, fosfor, bakır, demir, çinko, magnezyum mangan, selenyum ve çok düşük oranda kadminyum bulunur. Geleneksel şifacılıkta astım, egzema, ishal, sarılık, mide sancısı gibi sorunlarda kullanılır.
KAHVESİ NASIL YAPILIR?
Kahvesi çok özel bir kahve türü olup; hem lezzeti hem de kafeinsiz olması nedeniyle son yıllarda popüler olmuştur. İçeriğinde zengin antioksidan ve fenolik bileşikler sayesinde kansere karşı koruyucudur.
Tek kişi- büyük fincan menengiç kahvesi için; 1 fincan süt, 1 çay kaşığı kadar menengiç kahvesi, şeker, lokum veya kuru meyve gerekir. Süt cezveye alınır ve şeker atılacaksa şeker ile kahve eklenir ve karıştırılarak pişirilir. Bir iki taşım kaynadıktan sonra servis edilir.