GÖKHAN ÜNLÜ
Bu yazımda siz değerli takipçilerimiz ve okurlarımıza Kahramanmaraş İlimizdeki çilekeş kamyon şoförlerinden ve yaşadıkları zorluklardan söz edeceğim:
Sitemizdeki bir köşe yazarı olarak, Kahramanmaraş ilinde bir siyasetçi konumunda oldum Asrın Felaketi depremden sonra ata mesleği dededen oğluna ve torununa süre gelen 1 asırlık 100 yılı aşkın meslek içerisinde kendimi buldum ve halen faal olarak çalışmaktayım.
Buradan şoför bir ailenin en büyük oğlu olarak bu yazımı sizlerle de paylaşmaktan gurur duyarak yazıma yer verdim.
Gelişen teknoloji ve araçların hayatımızdaki yerinin artması ile hayatımızın vazgeçilmezleri arasına giren taşıtların sürücülerine şoför diyoruz.
Şoför, motorlu taşıtları kullanarak yolcu veya yük taşıyan kişilerdir. Şoförler sürücü olarak da biliniyor. Otomobil, kamyon, otobüs, taksi, servis araçları gibi çeşitli araçları kullanarak belirli güzergâh ya da bir amaca hizmet ederek taşımacılık faaliyetlerini gerçekleştirirler. Şoförlük yapabilmek için belirli belge ve sertifikalara sahip olmak gerekir.
Şoför, motorlu taşıtları kullanarak yolcu veya yük taşımaya hizmet ederler. Verdikleri hizmete bağlı olarak yapılan işlerin görevleri ve tanımları da değişkenlik gösterir. Örnek vermek gerekirse, bir taksi şoförü ile nakliyat sektöründe yük taşıyan bir sürücünün iş tanımının farklı olduğunu bilmek gerekir.
Bununla birlikte şoförler; lojistik, taşımacılık, dağıtım şirketlerinde evrak, eşya taşıyarak hizmeti yerine getirebilirler.
Şoförlerin çalışma saatleri, sektör ve yapılan işin, işverenlerin gereksinimlerine göre değişkenlik gösterir. Örneğin, topluma taşıma şoförleri belirli ve sabit bir çalışma programına bağlı olabilir. Ticari araç şoförleri, kargo, lojistik sektöründeki şoförler ise daha esnek bir çalışma modeline göre çalışırlar.
Çalışma saatleri konusunda ülkemiz de yasal düzenlemeler de bulunuyor.
Karayolları trafik yönetmeliğinin “araç kullanma ve dinlenme sürelerine uyma mecburiyeti ve denetleme esasları” başlıklı 98/A bendindeki kurallara şu şekilde yer veriyor;
“Ticari amaçla yük taşımacılığı yapan azami ağırlığı 3,5 tonu geçen araçların şoförleri ile ticari amaçla yolcu taşımacılığı yapan ve taşıma kapasitesi dahil 9 kişiyi geçen araçların şoförlerinin 24 saatlik herhangi bir süre içinde; toplam olarak 9 saatten ve devamlı olarak 4,5 saatten fazla araç sürmeleri yasaktır.”
“Bu şoförler en fazla 6 günlük araç kullanma süresinden sonra 1 günlük hafta tatilini kullanmak zorundadırlar.
Hafta tatili en az 24 saattir. Düzenli seferler haricindeki uluslararası yolcu taşımacılığı söz konusu olduğunda şoförler 12 gün süreyle araç kullanabilirler, araç kullanma süresinden sonra 2 günlük hafta tatilini kullanmak zorundadırlar. Birleşik 2 hafta içinde toplam araç kullanma süresi 90 saati aşamaz.”
“Bu şoförler sürekli 4,5 saatlik araç kullanma süresi sonunda, eğer istirahate çekilmiyor ise en az 45 dakika mola almaları mecburidir. Bu molalar sürekli 4,5 saatlik araç kullanma süreleri içerisinde en az 15 dakikalık molalar şeklinde de kullanabilir.”
Şoförlerin Çalışma Koşulları Nasıldır?
Şoförlerin çalışma koşulları işin türüne ve ortamına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Genel olarak şoförlerin çalışma koşullarına ilişkin bazı faktörler şunlardır;
• Çalışma ortamı,
• Çalışma saatleri,
• Fiziksel koşulları,
• İklim koşulları,
• Güvenlik önlemleri,
• Uzun mesafeli seyahatler
Yukarıdaki faktörler de göz önüne alınarak, şoförlerin çalışma koşulları, sektör, pozisyon, işveren ve çalıştıkları ortama bağlı olarak değişir. Farklı sektörler de şoför olarak çalışanlar, farklı koşullar ile karşılaşabilirler. Her şoför, çalışma koşullarını değerlendirerek uygun güvenlik önemi alması gerekmektedir.
Bu kadar mesleki tanıtımdan sonra şoför arkadaşlarımızın yaşadıkları sorun ve problemlere değinmek benim için gurur ve onur vericidir.
Maalesef ülkemizde şoför arkadaşlarımızın hatır ve gönlü sayılmamakla birlikte sahip çıkan ve haklarımızı koruyacak bir baba yiğit yok. Bugün Türkiye genelinde şoförler cemiyeti olmasına rağmen hak savunacak bir mekanizma bir Başkan ya da Başkan ve yardımcıları dahi yok.
Kahramanmaraş ilinde duydum ki çıkmış birileri ahkam kesiyor asıyor kesiyor. Sebeplerden birisi karoser ve damper renginden diğer emir vakisi Arvento araç takip cihazları. Takip cihazları paşamızın istediği firmadan takılacakmış. “Sen ortağı mısın bu firmanın” diyorum, “fakat olamazsın, bundan benim şüphem yok.” Bu ortaklığa senin çapın yetmez parasal gücün yetmez. Eş dost olur bir gelir kaynağın otobüsçü tarifi LOP yada ÖRDEK yolcudan alınan para denir buna haksız kazanç anlayacağınız kazanda benimde bir kaşığım olsun midemden bir çorba geçsin diyorsan yada bir kazanç rant çaban olur orasını da yer misin yemez misin günahını vebalini alamam.
Evet, bu firmanın Arvento’ nun 81 ilde yurtdışında Bahreyn’de Tacikistan’da, Tatar da, Rusya’da, Türkmenistan’da sermayesi güçlü anlaşılan o ki bu gücün arkasında CİO’lara dalkavukluk yapacaksın. Bunu yaz o embesil kafana rezil rüsva ederim seni bu memlekete ekmeğini topraktan taştan çıkaran, emeğini alnının teriyle kazanan kamyoncular camiasıyla uğraşma.
Emniyette ve jandarma trafik de kimlerle görüşüp 7/24 ceza yazın dediğini öğrendik. Bu kadar kul hakkına girme rezil adam. Hak ve hukuk adalet yolundan şaşmış vicdansız diyorum sana… Dişine göre bir adam arıyorsan ben ve kimliğim açık ve net kozlarımızı gel biz paylaşalım.
Hayat ve okul tecrübesiyle tartmak onur sahibi eyler beni sana da bir hayat dersi veririz olmaz mı?
Ailesine bir lokma ekmek için sabah 06.00 da kalkıp akşam 18.00 saatlerine kadar dokuma tezgâhı gibi dönen şoför arkadaşlarla ne diye uğraşıyorsun.
Devletin kamu görevlilerini yetkilerini bu şekilde kullanmak sana nasıl bit zevk veriyor da bu garip insanlarla uğraşıyorsun.
Hatalı yanlış kurallar var ise tabiî ki düzenlenecek. Doğrusu vurgulanılacak. Bunlar zorbalık tavizler ve sen istedin diye olmayacak. Burnunu her işe bulamak hamur teknesindeki un’un içerisine düşmek gibi… Elini vicdanına koy vazgeç bu kirli senaryodan vazgeç bu pis kokulu yaptırımlardan.
Bu laf sana bilgi yoksunu makam gücü ile hava atan şahsiyet sen kim olduğunu biliyorsun adam gibi yerinde otur makamı kullanarak kimseye tehditte bulunma! O attığın havanın iki ve 4 olmak üzere hava tüpleri var bizim kamyonlarda sabah dolar akşam havaları tükenir. Bugün ordasın yarın kim bilir nerde olursun?
Yapılan toplantıda tehdit vari ben tüm Türkiye’yi düzelttim Damperli Kamyon şoförlerini de düzelteceğim diyormuşsun! Ben o toplantıda davetli değildim haberimde böyle bir toplantıdan olmamıştı. Neye güvenerek Arslan kesilmişsin onu da bilmiyorum. Burada hata bizlerin bir kooperatif kurmuş olsak o Aslan parçası kuyruğunu kıvıra kıvıra gelirdi yalvar yakar iş birimine ileride yanımıza kimler kimler gelir de bizlerden oy isterdi. Fakat kurulacak az kaldı yiğidim aslan yüreklim.
Kendim adına sana bu yazıyı yazmaya karar verdim şoförler senin dile getirdiğin gibi Gabi değil cahil değil aksine yürekli ve Mert adamdırlar. Ben üç yüksek okul bir fakülte tarih ve edebiyat okudum. Sen bizleri cahil mi sandında meydanı boş bulunca Denizli horozu gibi ötmüşsün!
Erkenden öttüğün gibi çok ötmeye zorbalıkla saygı kazanmaya çalışan şahıs ayağını denk al erken öten horoz ‘ un başını keseler diye bir atasözü var hatırlatmak istedim.